7 minutes reading time (1405 words)

7 'Brein' tips voor een bespreking rondom de wedstrijd.

Blog

Timo Kleinhesselink

woensdag 13 november 2019

4652 Hits

Het is rust, wat je zeg je? Dit is natuurlijk er afhankelijk van de eerste helft. Maar hoe filtert ons brein de informatie die een trainer zegt? Lees hier meer over.

De rustbespreking is voor elke trainer weer een uitdaging, wat ga je zeggen? Hoe breng je het? Laat ik voorop stellen dat elke situatie weer anders is. Los van tactische aspect filtert ons brein op verschillende manieren de informatie die de trainer zegt. Vanuit de wetenschap zijn hierover verschillende theorieën geschreven. Hieronder heb ik 7 inzichten omschreven met daarbij een praktisch voorbeeld.

1. Primacy Recency Effect

Ons brein is gevoelig voor een begin en eind. Dit is ook de reden waarom wij ons veelal ook alleen de eerste en de laatste hap herinneren van een overheerlijke taart en niet de happen daar tussenin. Dit wordt ook wel de Primacy effect genoemd (alles wat vooraan gebeurt is belangrijk). Vervolgens krijg je het Recency effect (we onthouden wat het laatste kwam beter). Deze theorie is onderzocht en beschreven door Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman.

In de bovenstaande grafiek zie je een individu, de percentages geven aan hoeveel % de persoon onthouden heeft. Zoals je ziet, is er een piek in het begin (Primacy Effect) en op het eind (Recency effect). Gedurende het gesprek hebben mensen meer moeite om de informatie te onthouden. Dit effect leert ons dat belangrijke informatie het beste aan het begin of op het einde verteld kan worden. Daarnaast is er de Peak to end rule. Vooral teamsporters onthouden van een wedstrijd of een bijeenkomst de hoogtepunten (zowel in positieve als in negatieve zin) en hoe de 'bijeenkomst' eindigde. Een vervelende bijeenkomst kan toch een algeheel positief gevoel opleveren als de afsluiting van de wedstrijd / training prettig verliep. Misschien een mooi praktisch voorbeeld van Pepijn Lijnders, assistent van Liverpool, die het volgende aangeeft in een interview over de verloren eerste halve finale vorige seizoen in de Champions League:

2. Ingroup Bias

In group / out group oftewel in de groep – uit de groep is een begrip dat veelal gebruik wordt in de psychologie. Met 'in groep 'wordt bedoeld met welke groep een persoon zich identificeert. De Uit-groep is juist het tegenovergestelde namelijk waarmee iemand zich niet identificeert. Als sportcoach / trainer is het de kunst om een ingroup bias te creëren binnen het team. Een "Wij" gevoel creëren is dan misschien één van de belangrijkste tip. Dit kan bijvoorbeeld door een cirkel te vormen in de kleedkamer om de laatste motivatie speech te geven. Een fantastische voorbeeld is Liverpool, de club waar supporters en spelers samen strijden voor de overwinning. Het is "Wij Liverpool", oftewel This is Anfield….

3. Tonage in speech en stiltes

Een ander interessant onderzoek is hoe leiders van bedrijven communiceren. Zo zijn er verschillende experimenten uitgevoerd over positieve en negatieve communicatie. De emotionele toon van de boodschap heeft vaak een grotere impact dan de boodschap zelf. Zo kan negatieve feedback die op een warme manier wordt gebracht alsnog een positief gevoel opwekken. Anderzijds als er goed nieuws op een negatieve manier wordt verteld houden werknemers er een slecht gevoel aan over. Onderzoek toont ook aan dat de toon die we hanteren direct impact heeft op ons onbewuste brein. Terwijl juist de woorden die we gebruiken gefilterd worden door ons bewuste brein!

Een andere aanrader is stiltes te laten vallen in een speech. Een pauze van enkele seconden verhoogt de aandacht van de personen die luisteren. Daarnaast zullen de woorden ook meer indruk maken na de stilte. Een stilte kan ook het uitlokken van reacties zijn, aangezien spelers geneigd zijn om de stilte in te vullen.

Hierbij een mooi voorbeeld van Louis van Gaal in de tijd dat hij hoofdtrainer was bij Ajax. Hij gebruikt een agressieve toon gedurende de toespraak, daarnaast laat hij verschillende stiltes vallen.

4. Lichaamshouding (Non verbale communicatie)

Non verbale communicatie is van extreem belang als je iets wilt vertellen. Met non verbale communicatie bedoelen we de manier hoe je je lichaam gebruikt tijdens het vertellen.Maak je oogcontact? Hoe gebruik je je handen? Sta je recht op? Loop je rond of blijf je staan? Al deze aspecten zijn van cruciaal belang. Gaat dit al bijna natuurlijk bij je? Dan kun je spreken over Charisma, dit is de eenheid van je denken, doen en handelen. Een leuk voorbeeld hoe lichaamshouding gebruikt wordt in een bespreking is Pep Guardiola:

5. Het goeie gevoel Ankeren, (NLP Ankering)

Wanneer je iemand in een intense stemming brengt en op het hoogtepunt van deze stemming een specifieke externe stimulus geeft, worden deze stimulus en stemming neurologisch met elkaar verbonden, oftewel 'ankering'. Deze theorie komt uit het NLP, Neuro Linguïstisch Programmeren. Heeft je team een goede wedstrijd gespeeld en gewonnen? Geef spelers ondanks de euforie een korte opdracht mee om dit gevoel te ankeren. Dit kan bijvoorbeeld een muzieknummer zijn. Dit nummer kan vooraf de volgende wedstrijd gedraaid worden zodat spelers het positieve gevoel weer opbrengen. Jurgen Klopp, coach van Liverpool, doet dit ook door de volgende woorden te gebruiken: "Speel zoals je je beste wedstrijd ooit hebt gespeeld", luister maar:

6. Framing

Met framing wordt bedoelt dat je met een woord een bepaald beeld oproept in je brein. Dit beeld wordt geschetst in ons onbewuste brein. Framing leert ons dat een bepaald woord verschillende en tegenstrijdige beelden kan opleveren. Dit kan dus zijn door eerdere trainers of ervaringen dat dit beeld of gevoel oproept. Het lukraak opgooien van vakjargon of lastige woorden kan tot de verkeerde associaties leiden. Tip is dus: let goed op wat je zegt en welke woorden je gebruikt. Een mooi voorbeeld van een rustbespreking is die van Foppe de Haan, in hele simpele taal legt hij uit wat er ander moet.

7. Overtuig je spelers van je standpunten:

Hoe zorg je er voor dat je jouw verhaal, jouw idee zo goed mogelijk overbrengt op de spelers? Hoe je je stem gebruikt is een belangrijk aspect om ons onbewuste brein te bereiken, zoals je hierboven hebt kunnen lezen. Je standpunt duidelijk maken is natuurlijk van groot belang. Hoe doe je dat? Sharon Kroes, expert op het gebied van de overtuigen en communicatietechnieken, geeft hierin een praktisch voorbeeld: Start met het punt waarin iedereen zich kan vinden om dit uit te bouwen naar je conclusie. Hierin neem je de luisteraar mee in je gedachtegang. Je standpunt is dus volkomen logische stap in je betoog, in plaats van mensen in verwarring brengen of tegen je in het harnas jagen. Bekijk voor concrete voorbeelden maar eens de onderstaande video (Aanrader!!):

Laat je niet teveel beinvloeden door emoties..

De bovenstaande tips zijn vooral gebaseerd op wetenschappelijk kennis. Echter er zijn soms momenten dat trainers / coaches de emoties niet helemaal onder controle hebben. Voor de neutrale toeschouwer is dit soms hilarische om te zien, denk bijvoorbeeld aan het jasje gooien van Hans Kraay Junior. Deze trainers nemen soms de emotie mee de kleedkamer in met als gevolg dat ze helemaal los gaan tegen de spelers. Soms terecht, soms onterecht, echter je moet goed bij jezelf nagaan of het wel functioneel is. Een donderspeech werkt namelijk slechts enkele keren per seizoen. Probeer ondanks je emoties rationeel te bedenken hoe je iets brengt en welk effect het kan hebben op de spelers. Luister maar naar het onderstaande fragement:

Er zijn soms uitzonderingen...

Het frament van VI is natuurlijk enigsinds met een knipoog en telt niet echt als een tip, meer een aandachtspunt om jezelf niet voor schut te zetten. Het laatste fragement is er ook een met een knipoog, namelijk José Mourinho die een ervaring deelt over een van zijn spelers. Je kunt als trainer nog zoveel zeggen en alle bovenstaande tips volgen maar het kan toch anders lopen, luister maar...

Hopelijk geven de bovenstaande tips je wat inzicht hoe je het brein van spelers gericht kunt aanspreken. Deze factoren zijn natuurlijk nog geen formule voor ultiem succes. Het geeft je slechts een idee hoe een bespreking ingevuld kan worden. Daarnaast is het bevragen van spelers een zeer goede methode om ze te laten reflecteren op eigen handelen. Hierbij moet je ook niet het tactische praatje vergeten, dus omzettingen in speelwijze of manier van spelen. Kortom er zijn vele facetten die invloed hebben op een goede bespreking. Zie hieronder nog meer voorbeelden van besprekingen:

Serie over Oranje O19:

https://www.youtube.com/watch?v=s5AssrsiZlo

https://www.youtube.com/watch?v=rWkWVEzbCCo

https://www.youtube.com/watch?v=7Ys8OSVpm-g

Zidane Real Madrid Champions league finale:

https://www.youtube.com/watch?v=R7oBP_fS3jI

WK Finale Frankrijk:

https://www.youtube.com/watch?v=MAi_kfW0cSs

Fotobron: Youtube