Dit is de wetenschap achter het Creatieve Voetbalbrein

Creative voetballers zijn vaak een lust voor het oog. Volgens onderzoek gebeurt er dit in het brein:

Voetballers met een groot creatief vermogen weten tegenstanders vaak op een creatieve manier te verassen waardoor ze het verschil kunnen maken voor het team. Creativiteit wordt ook wel gedefinieerd als het vermogen om op nieuwe en nuttige ideeën te komen. In voetbal blijkt creativiteit vaak doorslaggevend te zijn. Kempe en Memmert (2018) onderzochten de mate van creatieve acties in relatie met gescoorde doelpunten in de FIFA Wereldbeker 2010 en 2014, eveneens in de UEFA Euro 2016. Uit dit onderzoek bleek dat teams die doorgingen naar de latere ronden van de wedstrijd meer creativiteit toonden (zoals beoordeeld door voetbalexperts) dan minder succesvolle teams. Maar waar komen creatieve ideeën nu precies vandaan? Onderzoekers Roger Beaty en zijn collega's aan de universiteit van Harvard hebben geprobeerd hier een antwoord op te geven. De onderzoekers waren nieuwgierig of er een hersennetwerk geassocieerd kan worden met hoog creatief vermogen? De opdracht van de vrijwilligers was om met creatieve ideeën te komen voor alledaagse voorwerpen, zoals een steen, mes of een touw. De ideeën werden vervolgens beoordeeld door een team op creativiteit. 'Wat dit laat zien, is dat het creatieve brein anders is bedraad', zegt Roger Beaty, een postdoctoraal onderzoeker. Mensen die creatiever zijn, kunnen tegelijkertijd hersennetwerken inschakelen die doorgaans niet samenwerken.'

Andreas Fink en zijn collega's aan de universiteit van Graz in Oostenrijk hebben vervolgens ook gekeken welke breinfuncties betrokken zijn bij het creatieve beslissingsproces in voetbalgerelateerde situaties. Middels een fMRI werden 30 voetballende mannen onderzocht die minimaal één keer per week in de afgelopen 10 jaar actief voetbal hebben gespeeld. De deelnemers kregen verschillende korte videoclips van 12 seconden te zien waarin ze zichzelf moesten verplaatsen in de gearceerde speler. Vervolgens werd er gevraagd om een creatieve oplossing te bedenken dat tot een doelpunt zou kunnen leiden. Zie hiervoor de schematische weergave van het onderzoek:

De oplossingen werden door UEFA A coaches beoordeeld op creativiteit. De studie toonden aan dat de specifieke denkprocessen die geactiveerd worden, afhangen van de mate van creativiteit. Deze processen vonden voornamelijk plaats in breingebieden voor visuele informatieverwerking. Voor de echte breinkenners zijn er voornamelijk activeringen in de linkse lateralisatie, met betrekking tot de cuneus, de middelste temporale gyrus en het rolandische operculum. Net als het onderzoek van Roger Beaty laat het onderzoek van Fink ook zien dat er verschillende breinregio's betrokken zijn bij het creatieve denkproces. Dit zijn vaak netwerken die verschillende cognitieve functies ondersteunen, zoals semantische, visuele en motorische informatieverwerking, en de verwerking en integratie van sensorimotorische en somatosensorische (tast-, pijn-, temperatuur- en proprioceptieve prikkels) informatie.

Er zijn wel verschillende grote limitaties in deze breinstudie volgens Fink: "De situatie in het lab wijkt ver af van de gebruikelijke omstandigheden op het veld waarin je creatief bent. Je ligt namelijk op je rug in de scanner, je hoofd wordt geïmmobiliseerd om voor duidelijke beelden te zorgen, en dan moet je creatief zijn met een druk op de knop", aldus de psycholoog over de uitdaging van creativiteitsonderzoek. Daarnaast zijn er TV-beelden gebruikt als video clips, dit vraagt extra visualisatie van de deelnemer aangezien hij zich ook nog eens moet verplaatsen in een speler. Deze beperkingen zorgen ervoor dat we hooguit een glimp kunnen opvangen van wat er daadwerkelijk gebeurt op het veld. Met deze resultaten in het achterhoofd zijn verschillende breinregio's betrokken tijdens het creatieve breinproces. Het trainen van vele verschillende breinregio's zorgt ervoor dat deze ook gebruikt kunnen worden bij oplossingsstrategieën. Trainingsvisie's als Chaostrainingen of Differentieel leren sluiten dan ook aan op deze theorie. Dit blijft ook voor mij een hypothese, er zal ook meer onderzoek gedaan moeten naar de invloed van deze oefeningen in relatie tot breinfuncties en vervolgens ook creativiteit…

Bronnen: 

Fink A, Bay JU, Koschutnig K, Prettenthaler K, Rominger C, Benedek M, Papousek I, Weiss EM, Seidel A, Memmert D. Brain and soccer: Functional patterns of brain activity during the generation of creative moves in real soccer decision-making situations. Hum Brain Mapp. 2019 Feb 15;40(3):755-764. doi: 10.1002/hbm.24408. Epub 2018 Sep 26. PMID: 30259600; PMCID: PMC6492000.

Roger E. Beaty, Yoed N. Kenett, Alexander P. Christensen, Monica D. Rosenberg, Mathias Benedek, Qunlin Chen, Andreas Fink, Jiang Qiu, Thomas R. Kwapil, Michael J. Kane, Paul J. Silvia

https://scilog.fwf.ac.at/en/biology-and-medicine/9976/creativity-soccer-now-measurable