Zo bouw je Respons-Inhibitie op (5 tips).

Van sommige spelers wordt ook wel gezegd dat ze een 'kort lontje' hebben. Het inhiberen van gedrag is hierin een belangrijke executieve vaardigheid, en zo bouw je dit op..

In verschillende blogs gedurende de afgelopen jaren refereer ik veelvuldig aan het woord inhibitie. Inhibitie (remming, onderdrukking) is een term die vaak gebruikt wordt in de neurologie en psychologie. Een bekend voorbeeld die ik veelvuldig heb aangehaald is motor-inhibitie. Lot Verburgh is een Nederlandse onderzoekster die hier op een grotere schaal onderzoek naar heeft gedaan: "Toptalenten zijn met name beter in staat hun motoriek snel aan te passen. Dat kan van cruciale betekenis zijn. Als er plotseling toch een speler van de tegenpartij opduikt, moet je anders bewegen en denken dan eerder gedacht. Die aanpassing van gedrag op het allerlaatste moment kan van voetballers echte toppers maken (Sportknowhowxl, 2015)". Naast het remmen van bewegingen is het uitstellen van gedrag ook een belangrijke factor voor sporters. Wedstrijden of trainingsspelletjes zijn vaak niet emotieloos en de gemoederen kunnen soms hoog op lopen..

Deze beelden zijn voor de meeste sportliefhebbers niet onbekend. Coaches en trainers hoor je dan ook vaak tegen spelers zeggen: "Denk nu even na voordat je iets doet". Dit is precies wat Respons-inhibitie is, namelijk de neiging te weerstaan om iets te doen voordat je de kans hebt gezien de situatie te beoordelen. De meeste hebben geleerd, vaak ´dankzij´ pijnlijke ervaringen (Rode kaarten en schorsingen), dat ze moeten nadenken voor ze iets doen. In de volksmond zijn er allerlei uitdrukkingen hiervoor,zoals: doordraaien, heetgebakerd zijn, opvliegend, uit zijn slof schieten of door het lint gaan. Het vermogen om na te denken voordat iemand handelt wordt ook aangetast door bijvoorbeeld alcohol, te weinig slaap of grote externe druk.

Respons-inhibitie is een executieve vaardigheid zie zich ontwikkelt gedurende de jaren. In het bovenstaande filmpje zijn profvoetballers te zien die zelfs nog moeite hebben met inhiberen van responses. Echter de ontwikkeling begint veel eerder namelijk al in kindertijd. Een kind dat is overgeleverd aan zijn impulsen, kan geen initiatief vertonen, kan onmogelijk langdurig ergens aandacht aan schenken, zal niet kunnen plannen of organiseren en geen probleem kunnen oplossen. Hier tegenover staat iemand die goed zijn impulsen kan onderdrukken, zal daarmee zijn voordeel kunnen doen op school, bij het maken van vrienden het realiseren van doelen. Deze conclusies kwamen ook terug in het beroemde onderzoek van Mischel W en zijn collega's. Driejarigen werden allen in een kamer gelaten met een marshmallow. Ze mochten kiezen: die ene marshmallow meteen opeten of wachten tot de onderzoeker terugkwam en er dan twee krijgen. Wat onderzoekers zagen is dat kinderen de hum impulsen probeerde te inhiberen door tegen zichzelf te praten, door te proberen niet naar de marsmallow te kijken of door hun aandacht op iets anders te richten. In een follow-up studie zagen de onderzoekers dat de kinderen die er als driejarige goed in waren geslaagd om hun impulsen te onderdrukken, betere cijfers haalden op school en ook op andere vlakken succes hadden. Bekijk hieronder de video van het experiment:

Hoewel kinderen, naarmate ze ouder worden, er steeds beter in worden om verschillende executieve vaardigheden te gebruiken kan de ontwikkeling van respons-inhibitie tijdens adolescentie gemakkelijk verstoord worden volgens wetenschappers. Dit komt doordat er problemen zijn met de 'aansluiting' tussen de lagere hersencentra (Emoties en impulsen) en de prefrontale cortex (rationele beslissingen). Deze verbindingen worden gedurende het volwassen worden slechts langzaam sterker en sneller. Door dat proces kunnen jonge mensen hun emoties intoom houden dankzij hun verstand. Als dit proces nog niet voltooid is kan dit leiden tot onbesuisde beslissingen. Een ander gevaar is dat tieners steeds zelfstandiger worden. Kenmerkend is dat in deze leeftijd ze zich sterker laten beïnvloeden door hun leeftijdsgenoten en de autoriteit meer en meer kunnen gaan negeren. Deze verandering maakt hen zelfstandiger, maar tegelijkertijd helaas ook impulsiever. Peg Dawson en Richard Guare geven in het boek ´Slim maar´ (Help kinderen hun talenten benutten door hun executieve functies te versterken) enkele tips om impulsen te leren beheersen:

1. Ga er vanuit dat de jongste kinderen hun impulsen nauwelijks kunnen beheersen

De ontwikkeling van response inhibitie begint op jonge leeftijd echter peuters en kleuters hebben te maken met talloze concurrerende driften en neigingen bijvoorbeeld liever vier bolletjes ijs in plaats van één. Tips die meegeven worden is het verbergen van verleidingen, het introduceren van regelmatige dagelijkse activiteiten of het vaststellen het consequent naleven van gedragsregels op het trainingsveld.

2. Het uitstellen van beloningen door een wachttijd in te stellen voor dingen die ze graag willen doen of hebben.

3. Het laten begrijpen dat er consequenties zijn verbonden aan slechte impulsbeheersing.

Het bijvoorbeeld kenbaar maken dat spelers het team benadelen als ze een schorsing pakken. 

4  Het voorbereiden op situaties waarin hij zijn impulsen zal moeten kunnen beheersen.

Enkele vragen die je als trainer coach kunt stellen: 'wat zijn ook alweer de manieren om te reageren als een speler je irriteert? Of wat ga je zeggen tegen een medespeler die z'n best doet maar toch de bal kwijt raakt? Dit kan uiteraard ook in een rollenspellen geoefend worden.

5. Geef een seintje vlak voor hij of zij zich in een situatie begeeft waarin het belangrijk is om zijn of haar impulsen te beheersen.

Stel je bent bezig met een speler te leren om niet alsmaar ruzie te maken met een tegenstander. Een vraag die je kunt stellen aan de speler in de voor/ of rustbespreking: Waar werken we ook alweer aan? En houd vervolgens ook in de gaten wat er gebeurt. Goed gedrag kan je vervolgens ook belonen.

Als afsluiter van deze blog wil ik een leuk fragment tonen die een knipoog is naar de laatste tip. Zoals je hebt kunnen lezen kun je als trainer de speler een seintje geven voor hij zich in een situatie gaat begeven. Dit heeft José Mourinho ook geprobeerd bij Mario Balotelli. Bijna de volledige rust bespreking heeft hij eraan besteed, maar heeft het geholpen? Kijk maar..

Bronnen:

Dawson, Peg, Richard Guare, and Wouter Scheen. Slim maar... : help kinderen hun talenten benutten door hun executieve functies te versterken. Amsterdam: Hogrefe, 2009. Print.

Mischel W, Ebbesen EB, Zeiss AR. Cognitive and attentional mechanisms in delay of gratification. J Pers Soc Psychol. 1972 Feb;21(2):204-18. doi: 10.1037/h0032198. PMID: 5010404.

https://www.sportknowhowxl.nl/nieuws-en-achtergronden/nieuwsberichten/nieuwsbericht/98086/jonge-topvoetballers-onderscheiden-zich-tussen-de-oren